باشگاه خبری فراساحل: اقتصاد تک محصولی همیشه یکی از معضلات کشورها در مقابل پیشرفت بوده است اما یکی از راه‌‌‌‌‌های خروج از چنین شرایطی استفاده از صنایع دریایی است چراکه پیشرفت صنایع دریایی می‌تواند نقش تعیین کننده ‌ای در توسعه کشورهای صاحب دریا داشته باشد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از مارین نیوز، ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و می‌‌تواند با برنامه‌ ریزی بهتر و سرمایه گذاری در بخش صنایع دریایی از اقتصاد نفتی خود فاصله بگیرد چراکه گستردگی سواحل کشور در حوزه‌‌‌‌‌های خلیج فارس، دریای خزر و عمان، وجود بنادر مهم و متعدد تجاری، نفتی، ماهیگیری و نظامی و وجود ناوگان‌‌‌‌‌های عظیم در بخش‌‌‌‌‌های حمل ونقل دریایی، شیلات و دفاعی، ایران را به یکی از کشورهای راهبردی در بخش صنعت دریایی تبدیل کرده است. ایران با سابقه تاریخی و موقعیت جغرافیایی، ژئوپلیتیک درجهان شناخته شده و دریا جزء ذخایر ارزشمند این سرزمین است و صنایع دریایی آن نیز باید با توجه به این سابقه و موقعیت پیشرفت شرایط بهتری را طی کرده باشد اما شاهد شکاف بین رشد و توسعه این صنعت با موقعیت استراتژیک دریایی ایران هستیم  و امروز باید درک کنیم چشم پوشی از نارسایی‌‌‌‌‌ها و کاستی‌‌‌‌‌ها می‌تواند ما را از مسیر توسعه منحرف کند. از این رو اهمیت دادن به توسعه صنایع فراساحل مبتنی بر اقتصاد دریامحور برای عقب نماندن از همسایگان حاشیه خلیج فارس و جهان ضروری است.

در این راستا، دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته با بیان اینکه صنایع دریایی طیف گسترده ‌ای از زیربخش‌هایی هستند که در حوزه دریا فعالیت می‌کنند، اظهار داشت: بسیاری از شغل ‌هایی که به ساخت تجهیزات در این حوزه می‌پردازند و نیازمند به عملیات آبشور هستند از ساخت کشتی، طراحی‌‌‌‌‌‌ها و کنترل به عنوان یک سیستم تقریباً همه فعال هستند اما اگر بخواهیم این صنعت را به عنوان یک صنعت صد درصد اشتغالزا، فعال و درآمدزا در نظر بگیریم، امکان پذیر نیست. مسعود پل‌مه با مثالی عدم درامدزایی این عرصه را توضیح داد: ما در بحث ساخت شناور با تناژ سایز بالا طبیعتاً به دلیل اینکه نرخ تمام شده در بدیهی ‌ترین حالت بسیار بالا تمام می‌‌شود و در کنار این امکان تامین مالی با توجه به فرم بین ‌المللی را نداریم، به طور قطع ساخت این نوع شناورها غیرمنطقی و فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود که خریدار هم نخواهد داشت و خریدار این شناورها چه داخلی و چه خارجی باشند، فرقی ندارد. پل‌مه ادامه داد: اما ساخت شناور در سایز کوچیکتر و سطح شناورهای سبک علی رغم اینکه نرخ تمام شده آنها بالاست همچنان در مقایسه با شناورهای خارجی کم و بیش قابلیت لازم را برای ساخت پیدا می‌‌کند و اکنون سفارش هم دارند.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران با اشاره به اینکه در بخش تعمیرات شناورهای متوسط صنایع دریایی فعال هستیم، گفت: ما در این زمینه از امکانات فنی بسیار خوبی برخوردار هستیم اما سایز این شناورها که بالا می‌رود، باز به همان دلایل صرفه اقتصادی ندارد بویژه مشکلاتی که در حوزه تامین قطعات برای ورود به کشور وجود دارد این طرح‌‌‌‌‌ها را در تناژبالا فاقد توجیه اقتصادی می‌کند. وی با بیان اینکه ما توانایی طراحی شناورها در تناژ بالا را داریم، افزود: این شناورها به دلیل عدم قابلیت بهره برداری عملا در مرحله ساخت و عملیاتی شدن قرار نمی‌گیرند و فاقد توجیه اقتصادی هستند پس باید به دنبال طراحی کشتی‌هایی باشیم که توان ساخت آن را داشته باشیم. پل‌مه در رابطه با ریسک سرمایه گذاری در صنایع دریایی نیز گفت: خوب می‌دانید، تجهیزات مورد استفاده در کشتی تماماً به صورت ارزی وارد می‌شود و ساخت کشتی‌ها باید توسط سازمان بین‌المللی خارجی و یا اینکه موسسات رده‌بندی ایرانی کنترل شود. شناورهایی که در سایز بزرگ هستند، طبیعتاً نمی‌توانند خارج از استاندارد بین‌المللی ساخته شوند و فقط کافی است که شرایط ارزی کنونی کشور را با توجه به تفاوت بسیار بالای نرخ ارز در نظر بگیریم که به طور قطع این نوع سرمایه‌گذاری فاقد توجیه اقتصادی است چراکه شما باید به ریال تامین‌کننده این سرمایه‌گذاری باشید در حالیکه هزینه کرد شما با ارز اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: از طرفی بانک‌ها به دلایل مختلف از جمله عدم تخصص کاری در حوزه دریا و عدم تمایل برای سرمایه گذاری در حوزه‌ای که اصطلاحاً سرمایه گذاری روی آب است، تمایل چندانی برای ورود به تامین منابع مالی ندارند. دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته درباره سرمایه گذاری خارجی در زمینه صنایع دریایی نیز گفت: افراد هم اگر به عنوان اشخاص غیرایرانی به سوی تولید در این زمینه بروند با توجه به موانع مختلف گمرکی، مالیاتی و کارگری به طور قطع هیچگونه جذابیتی برای سرمایه گذاری در ایران برایشان وجود نخواهد داشت. این‌‌‌‌‌ها از اون دست عواملی است که هیچ کدام مزیتی را برای سرمایه گذار در حوزه ساخت کشتی در ایران بوجود نمی‌آورد و طبیعتا استقبالی هم صورت نمی‌گیرد. وی در راستای کارامدی مدیریت پروژه‌ها در صنایع دریایی نیز اظهار کرد: خوشبختانه از لحاظ منابع انسانی و نیروهای متخصص کم وکسری از هیچ کشور مطرحی در زمینه ساخت کشتی نداریم  و می‌توانم با افتخار به شما عرض کنم تعداد قابل توجهی از مهندسین صنایع دریایی کشور ما اکنون در کارخانه‌های مطرح و شرایط بین‌المللی کشتی‌سازی اعم از کره، آلمان و چین کار کرده و طراحی، نظارت برساخت و مدیریت پروژه را بر عهده دارند اما وقتی به فضای داخلی کشور باز می‌گردیم عوامل مختلفی وجود دارد که به عنوان پارامترهای بازدارنده پیشرفت تلقی می‌شود.

پُل‌مه ادامه داد: از لحاظ مدیریتی در حوزه پیشرفت علم و تخصص منابع انسانی مشکلی نداریم اما مولفه‌های دیگری وجود دارد که جزء عوامل بازدارنده در پیشرفت پرو‌ژه‌‌‌‌‌های دریایی هستند که مهمترین آنها تامین مالی است که یکی از مقولات تامین قطعات است و باعث می‌شود، ساخت کشتی تحقق پیدا نکند. ما تجارب بسیار تلخی در حوزه ساخت کشتی به ویژه شناورهای بالای 30 هزار تن داشته‌ایم. وی درباره راهکارهای حمایتی دولت در این زمینه نیز عنوان کرد: باید حمایت قطعی روی تمام موضوعات که عنوان گلوگاه مطرح است از طرف دولت انجام شود. این حمایت به معنی حمایت مالی دولت نیست بلکه دولت باید یک معادله مالی تعریف شده‌ای بوجود آورد که برای تمام طرفین ذینفع در موضوعات مختلف از مباحث اداری گرفته تا مالی – بانکی و فنی مفید باشد و همچنین در متقاضی ایجاد انگیزه کند در ان صورت می‌توانیم بگوییم ما هیچ تفاوتی در حوزه با کشورهای خارجی نداریم.